(Dân trí) – Chuyên gia y tế cảnh báo việc tập luyện thể dục thể thao cường độ mạnh mà không chú ý đến sức khỏe, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, trong đó có suy thận.
Hiện nay, việc giữ gìn sức khỏe và thể hình đẹp là mục tiêu của nhiều người, tập luyện thể thao trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.
Tuy nhiên, chuyên gia cảnh báo, tập luyện quá mức sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.
TS.BS Nguyễn Văn Tuyên, Trưởng khoa Nội thận – Tiết niệu, Bệnh viện Đức Giang cho biết, các chương trình tập luyện cường độ cao dồn ép rất nhiều áp lực lên các cơ.
TS.BS Nguyễn Văn Tuyên, Trưởng khoa Nội thận – Tiết niệu (Ảnh: Mạnh Quân).
Những người mới tham gia tập gym, kể cả những người thể trạng rất khỏe, có thể gặp rủi ro khi tập luyện nếu cường độ hoạt động vượt quá mức độ chịu đựng của cơ thể, gây ra tình trạng tiêu cơ vân sau tập.
Trong đó, tập luyện cường độ cao có thể gây tiêu cơ vân, dẫn đến phá hủy mô cơ xương và hoại tử cơ, hậu quả làm giải phóng các thành phần độc tố khi các cơ bị phá hủy có thể dẫn tới suy thận và thậm chí tử vong.
“Hội chứng tiêu cơ vân được định nghĩa là tình trạng hủy hoại tế bào cơ vân, từ đó giải phóng vào máu các thành phần của tế bào cơ như: myoglobin, các men có trong cơ vân, kali, photpho, axit uric, creatine kinase (CK), AST, ALT… gây rối loạn nước – điện giải.
Tình trạng này dẫn đến sốc giảm thể tích, toan hóa máu, suy thận cấp do myoglobin làm tắc ống thận, hội chứng khoang… Các thành phần này tăng cao trong máu sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh thậm chí là tử vong”, BS Tuyên phân tích.
Khoa Nội thận – Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang từng ghi nhận trường hợp nam thanh niên 18 tuổi bị tiêu cơ vân, do tập luyện thể lực quá sức.
Trước đó, bệnh nhân này từng luyện tập động tác đứng lên ngồi xuống (squat) lên tới 200 lần. Sau buổi tập khoảng 3 ngày, nam thanh niên phải nhập viện trong tình trạng đau nhiều 2 bên đùi, đau tăng khi vận động đi lại làm hạn chế vận động, kèm theo nước tiểu đỏ và số lượng nước tiểu ít hơn mọi ngày.
Sau khi nhập viện, bệnh nhân được nhận định có thể là tình trạng tiêu cơ vân do luyện tập thể thao quá mức.
Bệnh nhân nhanh chóng được chỉ định làm các xét nghiệm máu, để phân tích nồng độ men CK, AST, ALT trong huyết thanh. Kết quả cho thấy, chỉ số CK của bệnh nhân nam này hơn 158000 UI/L, AST là 1500 UI/l, ALT là 300 UI/l.
Trong khi chỉ số CK ở nam giới có sức khỏe bình thường chỉ là 38-174 UI/L ở 37 độ C, nhiều gấp 1000 lần cơ thể người bình thường.
Để điều trị trường hợp này, BS Tuyên cho biết: “Chúng tôi cho bệnh nhân bù dịch điện giải và lợi tiểu cưỡng bức, thăng bằng toan kiềm, kiểm soát dịch vào-ra.
Thậm chí nếu hai cách trên không hiệu quả, chúng tôi phải dùng máy chạy thận nhân tạo để lọc máu cho bệnh nhân để loại bỏ bớt các chất độc ra khỏi cơ thể”.
Dừng trước giới hạn đỏ
Những người đam mê thể thao như đạp xe hoặc chạy marathon cũng có nguy cơ bị tiêu cơ vân, nếu không được tập luyện đúng cách.
BS Tuyên nói: “Những người tập luyện thể thao nói chung hay chạy bộ marathon nói riêng phải uống đủ nước trong suốt quá trình hoạt động và điều đặc biệt chú ý là phải “lắng nghe cơ thể”.
Nếu không, việc vận động quá sức sẽ gây ra các vấn đề nguy hiểm với sức khỏe, đặc biệt là suy thận cấp, rối loạn nước và điện giải, rối loạn thăng bằng toan kiềm, có thể dẫn đến tử vong”.
Theo khuyến cáo của vị chuyên gia này, khi tập luyện thể thao phải luyện từ các mức độ nhẹ nhất, sau đó tùy thể trạng của bản thân mới tập đến những bài tập có cường độ nặng hơn.
Khi bắt đầu bất kỳ bài tập nào, đặc biệt là một bài mới, hãy thực hiện từ từ và nghỉ ngơi khi cơ thể có dấu hiệu quá tải. Đừng quá thúc ép bản thân, uống đủ nước và tránh làm cơ thể quá nóng.
Khi chơi các môn thể thao cần lắng nghe cơ thể (Ảnh: Getty).
“Mỗi người cần biết giới hạn của chính mình và ngưng tập khi cơ bắp bắt đầu căng quá mức. Tuy bỏ cuộc sớm nhưng ít nhất bạn sẽ không hủy hoại thận và thậm chí mất mạng nếu như phát bệnh”, BS Tuyên nhấn mạnh.
Theo BS Tuyên, tình trạng suy thận cấp do tiêu cơ vân có thể nhận diện qua dấu hiệu: Đau và sưng cơ, nước tiểu có màu đỏ nâu sau đó chuyển màu nâu đen, số lượng nước tiểu ít hơn, có thể có sốt, buồn nôn và nôn…
“Nếu trong trường hợp hủy hoại mô cơ nhiều dẫn tới đã suy thận cấp, bệnh nhân sẽ có các chỉ số ure, creatinine trong máu cao, có thể gây ảnh hưởng đến rối loạn thăng bằng toan kiềm, rối loạn nước và điện giải, ảnh hưởng tới các cơ quan khác như: tiêu hóa và thần kinh.
Lúc này, bệnh nhân bị buồn nôn, người mệt mỏi, thậm chí nặng hơn nữa dẫn đến hôn mê thậm chí tử vong. Nếu bạn biết mình đã cố gắng quá sức và đang có các triệu chứng của bệnh tiêu cơ vân, hãy đến cấp cứu ngay lập tức”, BS Nguyễn Văn Tuyên thông tin.